8 maja br. z inicjatywy doktorantów nauk o mediach WNS UPJPII odbyło się pierwsze seminarium poświęcone komunikowaniu wartości w przestrzeni audiowizualnej.

W Lectorium przy ul. Bernardyńskiej 3 spotkali się doktoranci i magistranci krakowskich uczelni, by podzielić się swoimi spostrzeżeniami na temat wartości promowanych w mediach audiowizualnych. Spotkanie otworzyli ks. dr hab. Michał Drożdż, dziekan Wydziału Nauk Społecznych, oraz pani dr Klaudia Cymanow-Sosin, dyrektor Instytutu Dziennikarstwa i Komunikacji Społecznej. Gośćmi seminarium byli, m.in., o. dr hab. Marek Urban z Wydziału Filozoficznego UPJP II, ks. dr hab. Marcin Godawa z Wydziału Teologicznego oraz o. dr Michał Legan OSPPE. Pomysłodawczyniami i organizatorkami wydarzenia były Ewa Cepil oraz Małgorzata Dudek.

Uczestnicy seminarium wygłosili w sumie 12 referatów z rozmaitych pozycji badawczych – od rozbioru filmów i seriali, poprzez analizy treści portali społecznościowych, wideoklipów, spotów wyborczych – po refleksję nad rolą nowych technologii lub nad aksjologią systemu medialnego w ich kulturowych kontekstach.

Pierwszą sesję otworzył referat „Humor wobec Holokaustu. Transgresyjny charakter filmu Roberta Benigniego Życie jest piękne”. Ewa Cepil i Małgorzata Dudek (WNS UPJP II) wystąpiły z tezą, iż komizm i humor to wartości, dzięki którym możliwe było zachowanie wewnętrznej wolności i przetrwanie piekła obozów koncentracyjnych, zgodnie ze świadectwami osób ocalonych z Zagłady. Punktem wyjścia do dyskusji na ten temat był fragment filmu Roberta Benigniego. Wystąpienie o dra Michała Legana pt. „Epifania czy herezja? O skrajnościach w percepcji Milczenia Martina Scorsese” było teologiczną apologią kontrowersyjnego filmu z 2016 roku, którego twórca w nieoczywisty sposób ukazał heroizm wiary „odstępców” w czasie prześladowań chrześcijan w XVII-wiecznej Japonii. Anna Teler (WNS UPJP II) w wystąpieniu pt. „Komunikowanie wartości religijnych. Wykorzystanie sztucznej inteligencji przez buddyjskich mnichów” zastanawiała się, czy komunikowanie wartości religijnych przy użyciu środków audiowizualnych oraz nowoczesnych technologii jest możliwe. Przykład znalazła w jednej z najstarszych świątyń buddyjskich, gdzie mnisi odłamu zen wykorzystali sztuczną inteligencję w postaci androgenicznego robota głoszącego nauki Buddy. Kamila Rączy (WNS UPJP II) w referacie „Rola wartości komunikowanych we współczesnych produkcjach serialowych” przedstawiła spektrum tematów i problemów podejmowanych przez twórców popularnych seriali i ich potencjalny wpływ na kształtowanie młodych odbiorców. Elwira Badura (WF UPJP II) w referacie „Pytając o człowieka – fenomen obrazu The human experience” postawiła tezę, że tak bardzo skupiamy się na tym, jaki powinien być człowiek, na naszym wyobrażeniu o nim i oczekiwaniach względem niego, że nie jesteśmy już w stanie zobaczyć jaki jest. 

Sesja druga rozpoczęła się refleksją Magdaleny Jankosz (WNS UPJPII) nad komunikowaniem jako wartością w filmie Motyl i skafander Juliana Schnabela. Prelegentka zwróciła uwagę na fakt, iż komunikowanie służy nie tylko do przekazywania wartości, ale samo jest wartością. Za przykład posłużyła jej historia sparaliżowanego bohatera filmu Motyl i skafander, który poruszając jedynie lewą powieką podyktował książkę i w ten sposób nawiązał kontakt ze światem. Możliwość komunikowania się uznał za wartość, która ocaliła jego człowieczeństwo. Prezentacja Joanny Cabak (WNS UPJPII) pt. „Instagram miejscem promowania rodziny jako wartości na przykładzie działalności profilu @druzyna_b” wskazywała na media społecznościowe jako przestrzeń twórczej aktywności tzw. influencerów – w tym wypadku osób zorientowanych na wartość tradycyjnego modelu rodziny. Marta Woźniak (WNS UPJPII) w referacie „Poszukiwanie wartości. Andrzej Wajda – filmowe dzieła wybrane” przedstawiła przegląd twórczości polskiego reżysera pod kątem prawdy, wolności, miłości do ojczyzny jako tych wartości, poprzez które wyrażał on siebie, kształtując wyobraźnię i postawy pokoleń polskich widzów. Żaneta Wełna (WNS UPJPII) w wystąpieniu „Populizm czy polityczny etos? Komunikowanie wartości w spotach wyborczych Hillary Clinton i Donalda J. Trumpa” podjęła kwestię komunikowania wartości jako aspektu komunikowania politycznego. Według niej, reklama polityczna (a spoty wyborcze zwłaszcza), są w procesie komunikowania politycznego istotnym miejscem komunikowania wartości. To zaś, w jakim stopniu treści w nich przekazywane będą uznawane za element populizmu albo politycznego etosu kandydata, zależy w dużej mierze od dokonań konkretnego polityka w określonej dziedzinie i zastosowanych formatów spotów. Justyna Salamon (WF UJ) z tematem „Współczesny system aksjologiczny w mediach świata arabsko-muzułmańskiego. Na przykładzie Maroka” zaprezentowała systematyczny przegląd formatów i treści obecnych we współczesnych mediach marokańskich, dochodząc do wniosku, że w mediach świata arabsko-muzułmańskiego dominują wartości religijne, co zasadniczo różni je od mediów z kręgu kultury europejskiej. Tomasz Podlewski (WNS UPJPII) z referatem „Patriotyzm i wynikające z niego wartości jako treści promowane w teledyskach wybranych polskich raperów” bronił tezy, że polski rap lat ostatnich, tak w warstwie językowej, jak i wizualnej umacnia w młodych odbiorcach postawy i wartości patriotyczne.

Przy całej różnorodności i – jak się okazało – „dyskusjotwórczej” nośności poruszanych problemów, najbardziej odczuwalną dla nas wartością tego seminarium była możliwość spotkania siebie nawzajem w badawczym spojrzeniu ukierunkowanym na sprawy najważniejsze (plus to ożywcze poróżnienie się w opiniach). Za które wszystkim naszym Uczestnikom serdecznie dziękujemy. 

Ewa Cepil